STANOWISKO KLRwP W/S PROJEKTU USTAWY O JAKOŚCI I BEZPIECZEŃSTWIE PACJENTA

W 2022 przesłaliśmy komentarz i propozycje zmian (załącznik do pisma) do projektu ustawy o jakości w ochronie zdrowia. Niestety nie uwzględniono większości zgłoszonych przez nas uwag. Dlatego ponawiamy apel do Państwa Parlamentarzystów o zapoznanie się z naszymi opiniami i uwzględnienie ich na etapie dalszych prac legislacyjnych. Jednocześnie podkreślamy, że ustawa o jakości w ochronie zdrowia jest potrzebna dla wspólnego dobra obywateli i pracowników opieki zdrowotnej. Pragniemy podkreślić, że: 

1. Przeniesienie zadań, w szczególności oceny wniosków oraz podejmowania ostatecznych decyzji merytorycznych zgłaszanych w odwołaniach od oceny wizytatorów do kompetencji Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia narusza zasadę niezależności oceny. Postulujemy o wyraźne oddzielenie procesu dobrowolnej akredytacji jakości od publicznego płatnika. Podkreślamy, że akredytacja jednostek ochrony zdrowia w swojej definicji odnosi się do niezależnej oceny realizowanej w ramach tzw. przeglądu koleżeńskiego/rówieśniczego (peerreview). Obecne standardy akredytacyjne są adekwatne zarówno do małych praktyk lekarza rodzinnego jak i dużych podmiotów leczniczych. 
2. Projekt Ustawy niesłusznie eliminuje z grona ekspertów Rady Akredytacyjnej przedstawiciela POZ, której przypisywana jest rola podstawy systemu ochrony zdrowia. KLRwP jako organizacja, która jest współtwórcą standardów akredytacyjnych domaga się stałego udziału naszych przedstawicieli w Radzie Akredytacyjnej (RA), o której mowa w projekcie Ustawy. Wieloletnie doświadczenie i zaangażowanie w działaniach na rzecz jakości w POZ legitymuje nas do prac w takim gremium ekspertów. 
3. Ustawa nie zapewnia udziału przedstawicieli specjalistów medycyny rodzinnej - ekspertów w dziedzinie jakości w POZ w opracowywaniu standardów akredytacyjnych, natomiast zobowiązuje Radę Akredytacyjną do współpracy w tym zakresie z Prezesem Narodowego Funduszu Zdrowia. Zapis taki jeszcze bardziej wzmacnia monopolistyczną pozycję płatnika wobec podmiotu leczniczego poprzez określanie dodatkowych warunków funkcjonowania ponad określone w odpowiednich przepisach prawnych. 
4. Likwidacja niezależnej instytucji jaką jest Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia (CMJ) i zaangażowanie Prezesa NFZ w proces akredytacji podważa zasadę niezależności oceny w procesie akredytacji zapewnianej dotychczas przez CMJ. Likwidacja CMJ może oznaczać zakończenie realizacji działań wykonywanych przez CMJ, takich jak: ewaluacja metodologii oceny jakości, edukacja przedstawicieli podmiotów i wizytatorów, działalność publikacyjna, kreowanie narzędzi oceny jakości. 
5. Przedmiotowy projekt ustawy o jakości i bezpieczeństwie pacjenta wprowadza obowiązek autoryzacji dla wszystkich podmiotów leczniczych, niezależnie od rodzaju udzielanych świadczeń, liczby personelu medycznego i źródła finansowania. Warunkiem uzyskania autoryzacji, niezbędnej do udzielania świadczeń w zakresie POZ np. przez jednoosobową  praktykę lekarza rodzinnego, jest posiadanie m.in. wewnętrznego systemu monitorowania  jakości i bezpieczeństwa,, który nie jest adekwatny do rodzaju świadczeń i organizacji pracy  w POZ. Wprowadza się tym samym dodatkowy (oprócz posiadania deklaracji wyboru lekarza  POZ) warunek udzielania świadczeń POZ w ramach powszechnego ubezpieczenia  zdrowotnego. Proponujemy w tym zakresie wyłączyć praktyki lekarskie z dodatkowych  nierealnych wymogów. 
6. Konieczność zorganizowania w podmiocie (w tym w jednoosobowej praktyce lekarskiej) niezasadnie rozbudowanych struktur biurokratycznych monitorujących zdarzenia niepożądane de facto spowoduje paraliż funkcjonowania dużej części małych podmiotów leczniczych. Wprowadzany negatywny model kontroli jakości (rejestr niepożądanych zdarzeń, zgłaszanie osób zaangażowanych w zdarzenie, kary za nie dotrzymanie terminów zgłoszeń) neguje podstawowe zasady poprawy jakości i ochrony bezpieczeństwa pacjenta. Na poziomie POZ proponujemy wycofanie autoryzacji w tym kształcie i promowanie monitorowania wskaźników jakości, o których mowa w ustawie o POZ. 

Pozostawienie zapisów w obecnym brzmieniu może doprowadzić do wprowadzania dodatkowych wymogów funkcjonowania w trakcie trwania umów z płatnikiem, paraliżu działania małych podmiotów leczniczych, całkowitego wstrzymania procesu poprawy jakości w POZ oraz naruszenia podstawowych zasad monitorowania jakości opieki medycznej. 

Specjaliści medycyny rodzinnej reprezentowani przez Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce nie tylko są liderami jakości w POZ, posiadają także wieloletnie doświadczenie w zakresie wdrażania jakości do codziennej praktyki w POZ w procesie akredytacji. W 2002 roku we wspólnym projekcie z Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia (CMJ) opracowaliśmy standardy akredytacyjne jakości w POZ, które obowiązują do dzisiaj. Środowisko specjalistów medycyny rodzinnej reprezentowane przez KLRwP aktywnie uczestniczy w upowszechnianiu wdrożenia jakości w POZ. Od 2016 roku nasi przedstawiciele są zaangażowani w realizację projektu dofinansowanego ze środków Unii Europejskiej i prowadzonego przez CMJ: !Wsparcie podmiotów podstawowej opieki zdrowotnej we wdrażaniu standardów jakości i bezpieczeństwa opieki” . 

Jako organizacja zrzeszająca doświadczonych ekspertów w dziedzinie jakości w POZ deklarujemy gotowość do dyskusji i prac na rzecz przygotowania dobrych dla pacjenta i systemu opieki zdrowotnej zapisów ustawy o jakości w ochronie zdrowia. 

Z poważaniem, 
dr Agnieszka Jankowska-Zduńczyk 
Prezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce