OPINIA KLRwP W/S DEBATY "WPÓLNIE DLA ZDROWIA"

Pan
prof. dr hab. med. Paweł Górski
Przewodniczący Prezydium Rady
Debaty "Wspólnie dla zdrowia"

Szanowny Panie Profesorze,  

Dziękuję za przesłane opracowanie pt. „Strategiczne kierunki rozwoju systemu ochrony zdrowia w Polsce”, które powstało w wyniku ogólnonarodowej debaty o kierunkach zmian w ochronie zdrowia i stanowi jej podsumowanie. Poniżej przedstawiam uwagi i komentarze do opracowania. 

Całość oceniam pozytywnie, szczególnie określenie głównych problemów, determinujących przekształcenia w ochronie zdrowia oraz opisanie najważniejszych wyzwań, przed którymi stoi polska ochrona zdrowia, Pozwolę sobie zwrócić uwagę na drobną nieścisłość w części „1. Wizja, cele i wartości w systemie ochrony zdrowia”. Zapisano, iż „Niezbędne jest unowocześnienie struktury wewnętrznej polskiego systemu ochrony zdrowia. Wymaga to wprowadzenia zasady koordynacji działania poszczególnych jego sektorów, jak i świadczeniodawców…”. Moim zdaniem koordynacja to składowa procesów w ochronie zdrowia, stąd poddaję pod rozwagę zmianę zapisu na: „Niezbędne jest unowocześnienie struktury wewnętrznej polskiego systemu ochrony zdrowia. Wymagane jest także wprowadzenie zasady koordynacji działania poszczególnych jego sektorów, jak i świadczeniodawców…”

Omawiając zapisy konstytucji przytoczono obowiązek władz publicznych zapewnienia osobom uprawnionym równego dostępu do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, których szczegółowe zasady określają ustawy. Chciałbym zwrócić uwagę, że najważniejszy akt prawny w naszym kraju mówi o dostępie bez względu na sytuację materialną obywatela i nie występuje w nim słowo uprawnionych, więc przytoczony zapis jest nieścisły. 

Szczególnie popieram postulat i rekomendacje odnoszące się do POZ, chociaż ujmowane w treści całego opracowania, a nie w konkretnym rozdziale. Są to między innym : 

  1. Uznanie Podstawowej Opieki Zdrowotnej za stanowiącą podstawę wszystkich nowoczesnych systemów ochrony zdrowia.
  2. Prowadzenie w POZ systematycznej oceny ryzyk zdrowotnych na poziomie indywidualnym (dopisałbym także: „oraz społeczności lokalnej, w której działają lekarze rodzinni i inni lekarze POZ”). 
  3. Współodpowiedzialność obywatela za zdrowie.
  4. Wprowadzenie przedmiotu „zdrowie” lub „lekcje o zdrowiu” do szkół.
  5. Wprowadzenie  systemu motywacyjnego, zachęcającego do korzystania z badań profilaktycznych i szczepień.
  6. Zapewnienie pacjentom bezpieczeństwa  przy korzystaniu ze świadczeń oraz systemu monitorowania zdarzeń niepożądanych. 
  7. Wprowadzenie rozwiązań poprawiających jakość i efektywność.
  8. Premiowanie ze względu na osiągnięte efekty zdrowotne i jakość.
  9. Ocena podmiotów leczniczych przez pacjentów.
  10. Ograniczanie wydatków na leczenie szpitalne.
  11. Nadanie AOS roli konsultacyjnej względem lekarzy POZ.
  12. Opracowanie zasad współpracy i wymiana informacji pomiędzy AOS, POZ i szpitalami.

Zasadnymi są także postulaty dotyczące innych sektorów i poziomów opieki, w tym te odnoszące się do niedoborów kadry medycznej, wsparcia technologicznego, wzrostu nakładów, ulg podatkowych od wydatków prywatnych na świadczenia zdrowotne, zbliżenia nakładów na ochronę zdrowia do średniego europejskiego poziomu.  

Wyrażam negatywną opinię w odniesieniu do rekomendacji zawartej w punkcie 5.1 na stronie 12. Rekomendacja ta mówi, iż „Należy wydzielić, w stawce kapitacyjnej przekazywanej lekarzowi POZ, kwotę przeznaczoną na badania diagnostyczne, w tym profilaktyczne”. Uważam, że jest ona niezasadna ponieważ:

  1. Obecnie stawka kapitacyjna za świadczenia lekarskie (bazowa, bez wag wiekowych) wynosi  156 zł/ rocznie, czyli 13 zł miesięcznie. Jej dzielenie wygląda na bezsensowne.
  2. W POZ badania dodatkowe zleca lekarz i pielęgniarka (stawka kapitacyjna pielęgniarska 3,20 zł miesięcznie). Ustalanie zasad podziału kwot między tymi profesjami medycznymi nie ma uzasadnienia.
  3. Propozycja wydzielenia kwot w stawce kapitacyjnej znacznie zwiększa biurokrację w POZ. 
  4. Podzielenie stawki zwiększa zaangażowanie kierownika praktyki w działalność administracyjną, często kosztem opieki nad pacjentami (w mniejszych podmiotach ta sama osoba wykonuje oba zakresy działań). 
  5. Rekomendowane rozwiązanie może zwiększyć także koszty księgowe prowadzonej działalności. 

Poza brakiem zasadności merytorycznej proponowanej rekomendacji, należy podkreślić, że nie było ono dogłębnie analizowane w trakcie prac Rady Społecznej Debaty. Nie było również szeroko dyskutowane w ramach siedmiu przeprowadzonych Konferencji.  Na ostatniej z nich, która odbyła się w Warszawie w dniu 25 czerwca br., nie padło zdanie dotyczące tego tematu. Również w ankiecie pytanie odnoszące się do tego problemu było inne i nie dotyczyło stawki kapitacyjnej. Oczywiście znane jest mi stanowisko wąskiego grona diagnostów, którzy wysuwają podobny postulat, głównie dbając o interes środowiskowy.  

Dodatkowo podkreślam, że w pierwszej części wprowadzenia do opracowania przytoczone jest zdanie z raportu NIK, mówiące jak ważne jest uzyskanie powszechnej akceptacji społecznej dla strategicznych zmian w ochronie zdrowia. Zapis dotyczący wydzielenia środków na diagnostykę takiej akceptacji w środowisku pracowników podstawowej opieki zdrowotnej nie uzyska. 

Mam nadzieję, że przedstawione uwagi zostaną rozważone. Uprzejmie dziękuję za możliwość współpracy i gratuluję sukcesu Debaty.

Z poważaniem,                                                        
dr hab. med. Tomasz Tomasik
Prezes KLRwP